Często słyszysz podczas badania ginekologicznego, że masz nadżerkę szyjki macicy. Czasem lekarz mówi, że trzeba ją leczyć, a czasem ,że tylko obserwować. Jak więc powinnaś się zachować?
Na szczęście w większości przypadków nie jesteś chora, bo na szyjce macicy masz tylko ektopię, która potocznie i nieprawidłowo nazywaną jest nadżerką.
Zmiana jest częsta. Szacuje się, że występowanie ektopii dotyczy 25–30% kobiet.
Ektopią szyjki macicy nazywa się przemieszczenie się cieńszego nabłonka walcowatego (zwanego też gruczołowym) wyściełającego kanał szyjki macicy na tarczę szyjki macicy (czyli część szyjki macicy widoczną we wzierniku), gdzie w idealnych warunkach występuje grubszy nabłonek wielowarstwowy płaski. Oba nabłonki ”walczą” ze sobą na granicy w tzw. strefie transformacji lub przekształceń. Podczas antykoncepcji lub ciąży wygrywa walcowaty, a np. podczas menopauzy przegrywa. Zmianę tę można zauważyć podczas badania ginekologicznego jako żywoczerwony obszar wokół ujścia kanału szyjki macicy. Ryc. nr 1 . Ektopia i granica międzynabłonkowa.
Prawdziwe nadżerki są stosunkowo rzadkim zjawiskiem, a do ich powstania mogą doprowadzić stany zapalne toczące się w obrębie szyjki macicy lub urazy. O jej występowaniu mówi się, gdy podczas badania pod mikroskopem stwierdzi się ubytek nabłonka na tarczy szyjki macicy. Odróżnienie ektopii i nadżerki prawdziwej ,,na oko ” jest niemożliwe.
Wszystkie czerwone obszary na szyjce macicy zwane są erytroplakią, która może powstawać w wyniku ektopii, nadżerki prawdziwej, stanów zapalnych, a także raka przedinwazyjnego, dlatego każde wystąpienie zmian na szyjce macicy wymaga diagnostyki.
Ektopia szyjki macicy zwykle jest bezobjawowa i nie wymaga leczenia, bo cofa się samoistnie. Proces ten może trwać kilka miesięcy, a nawet kilka lat. Jednak w niektórych przypadkach może powodować:
– plamienia spontaniczne lub po stosunku,
– ból w podbrzuszu lub okolicy lędźwiowo-krzyżowej,
– upławy o nieprzyjemnym zapachu w kolorze białym, żółtym, zielonkawym lub zabarwione krwią,
– nawracające infekcje intymne.
Mówimy wówczas o ektopii/nadżerce objawowej, która nadaje się do leczenia.
Możemy zastosować mniej skuteczne leczenie farmakologiczne lub leczenie zabiegowe. Elektrokoagulacji („wypalanki”), wykonywanej niegdyś bardzo powszechnie, nie należy przeprowadzać szczególnie u kobiet młodych, gdyż może doprowadzać do powstania rozległych, twardych blizn na szyjce macicy. Obecnie najbardziej popularnymi metodami są kriodestrukcja (wymrażanie), metoda laserowa oraz fotokoagulacja. U kobiet starszych, z rozległymi zmianami lub u pacjentek z nieprawidłowymi wynikami cytologii konieczne może okazać się leczenie chirurgiczne – wycięcie fragmentu szyjki.
Krioterapia szyjki macicy polega na wymrażaniu ciekłym azotem ( -195 st C) zmian takich jak chore komórki (nadżerki) w obrębie szyjki macicy. Stosowana jest również w przypadku kłykcin kończystych sromu, pochwy czy odbytu, które są spowodowane zakażeniem wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV). Tkanka poddana mrożeniu ulega zniszczeniu i odpada, a organizm w ciągu 1-2 tygodni wydala martwicę, pozostawiając wyłącznie zdrowe komórki. Pełne wyzdrowienie następuje po 2-3 tygodniach. Ryc. nr 2. Aparat do krioterapii.
Zabieg zamrażania ciekłym azotem nie uszkadza struktury szyjki macicy, nie powoduje blizn, nie utrudnia rozwierania się szyjki macicy podczas porodu. Wykonujemy ją w pierwszej fazie cyklu( 2-3 dni po zakończeniu miesiączki) przy prawidłowym wyniku cytologii i 3 dniowym zachowaniu wstrzemięźliwości. Ważnym jest, aby do następnej miesiączki organizm, a w szczególności poddane zabiegowi miejsce miało czas się zregenerować.
Metoda jest bezbolesna, nie wymaga znieczulenia. Lekarz ginekolog za pomocą specjalnej sondy, przykładając końcówkę mrożącą do tkanki, zamraża istniejącą zmianę. Sam moment mrożenia trwa stosunkowo niedługo (od 2 do 5 minut). Komórki niszczone są na głębokość około 4 milimetrów. Zdrowe tkanki wokół pozostają nienaruszone.
Zazwyczaj, po zabiegu nie występują żadne komplikacje i pacjentka od razu może wrócić do codziennych obowiązków. Przez pierwsze 2 tygodnie po wymrażaniu nadżerki występują obfite wodniste upławy. W tym czasie dla własnego komfortu Pacjentka powinna stosować podpaski lub wkładki higieniczne. Czasem jednak możliwe jest pojawienie się bólu, ciepła w okolicy podbrzusza lub zaczerwienienie twarzy spowodowane reakcją naczynioruchową. Bardzo rzadko pojawia się krwawienie oraz zakażenie tkanek. Zaleca się unikać kontaktów seksualnych, kąpieli w wannie, basenie, przebywania w saunie, opalania w solarium, noszenia tamponów w okresie około 3 tygodni po zabiegu.